آنچه درباره آمونیاک باید بدانیم

معرفی آمونیاک

یکی از مهمترین ترکیب هیدروژنه ازت بوده، در طبیعت از تجزیه مواد آلی ازت دار حاصل می‌گردد.
این ماده، گازیست بی‌رنگ با مزه فوق‌العاده تند و زننده که اشک‌آور و خفه‌کننده نیز می‌باشد. گاز آمونیاک از هوا سبک‌تر بوده ، به‌سهولت به مایع تبدیل می‌شود.
آمونیاک در آب بسیار محلول است و در منهای 77/7 درجه سانتی‌گراد منجمد و در منهای 34/33 درجه سانتی‌گراد به جوش می‌آید.
وزن مخصوص محلول اشباع آمونیاک 0,88 گرم بر سانتی‌متر مکعب است . گاز آمونیاک قابل افروزش و حدود اشتعالش 16-25 درصد حجمی گاز آمونیاک در هواست.
حضور مواد نفتی و دیگر مواد افروختنی خطر آتش گیری را افزایش می دهد. مجاورت و تماس آمونیاک با نقره و جیوه تولید فورمینات نقره و جیوه می کند که موادی شدیدا قابل انفجار هستند. گاز آمونیاک در اثر گرمای از 400 درجه به بالا تجزیه شده و تولید هیدروژن می کند. آمونیاک سبب تحریکات دستگاه تنفسی، پوست و چشم شده و با آسیب رساندن به شش ها در اثر مواجهه با حجم زیاد این گاز می تواند سبب مرگ شود.

مشخصات محصول آمونیاک

آمونیاک	نام شیمیایی
NH3	فرمول مولکولی
99.9%	خلوص
مایع بی رنگ تحت فشار	شکل ظاهری
بی رنگ	رنگ
بوی تند ، نافذ و شدیدا محرک دارد	بو
–78 ˚C	نقطه ذوب
‎−33.34 °C  ,  -240 K  ,  -28 °F	نقطه جوش
11.6(1N)	اسیدیته  PH
قابلیت انحلال بالایی دارد 47% (0 °C) –  31% (25 °C)  – 28% (50 °C)	انخلال پذیری در آب
آمونیاک صنعتی، آمونیاک آزمایشگاهی	گرید محصول
آمونیاک مایع  محلول آمونیاک ، انیدروس آمونیاک ، هیدروکسید انیدروس آمونیوم Hydrogen nitride	اسامی مترادف با آمونیاک

خواص شیمیایی

آمونیاک طبق نظریه‌های اسید و باز برونستد-لوری و لوویس، یک ترکیب بازی محسوب می‌شود pH محلول آبی آن هم بیش‌تر از ۷ است که این واقعیت را آشکار می‌سازد.

روش هابر برپایه سنتز کاتالیستی آمونیاک از گازهای هیدروژن و نیتروژن بود. هابر در سال 1905 با استفاده از دمای بالا (500 °C) ، فشار بالا (150 تا 200 اتمسفر) و یک کاتالیست آهنی توانست این دو گاز تقریبا غیرفعال را ترکیب کرده و آمونیاک را تولید کند. همکاری هابر و بوش باعث شد که در سال 1913 سنتز آمونیاک در فشار بالا محقق شود.

کابرد آمونیاک

از موارد استفاده آمونیاک می‌توان به استفاده در تهیه کودهای شیمیایی، یخ سازی، اسید نیتریک، سایر ترکیبات نیتروژنه، مواد منفجره و نگهداری از مواد غذایی اشاره کرد.

یکی دیگر از کاربردهای آمونیاک می‌توان به استفاده در رشته ورزشی وزنه‌برداری و پاورلیفتینگ اشاره نمود. بوییدن این محلول باعث بازکردن عروق می‌شود و ورزش کار را تا حدودی عصبی می‌کند و در مهار کردن وزنه در مسابقات کمک می‌کند.

خطرات آمونیاک

حریق : گاز آمونیاک خطر اشتعال ندارد.

تماس تنفسی : گاز آمونیاک محرک شدید دستگاه تنفسی است. در تماس مختصر سبب احساس سوزش در مجاری تنفسی و سرفه های مکرر می شود در تماس شدید ممکن است باعث سوختن نلیژه ها و اثرات بلند مدت تنفسی گردد مصدوم باید سریعا به پزشک رسانده شود.

تماس پوستی : غلظت زیاد این گاز در رطوبت پوست حل می شوداین گاز محرک و خورنده پوست است بعد از تماس پوست با این گاز حساس گزیدگی و درد وجود دارد و ممکن است سبب خشک شدن پوست شود علائم مختصر آن عبارتند از کرختی، تیر کشیدن و خارش در موضع تحت تاثیر است.

تماس چشمی : تماس مستقیم با مایع این گاز که تحت فشار نگه داشته می شود سبب سرما زدگی و انجماد و زخم های شدید در چشم می شود صدمات چشمی پایدار و در شدیدترین حالت ممکن است سبب کوری چشم شود در اثر جراحات شدید و پایدار چشمی در اکثر مواقع قدرت بینایی کاهش می یابد باید از ماسک های چشم و صورت و در صورت امکان از ماسک های دارای کپسول هوا استفاده کرد.

بلع و گوارش : احتمال خوردن این گاز بسیار کم است اما در صورت خوردن این گاز سبب سوختن مخاط داخلی بدن می شود مصدوم را سریعا به پزشک برسانید.

نحوه نگهداری

در جای خشک و خنک با تهویه مناسب به دور از اشعه آفتاب گرما منابع محترق و مواد آتش گیر انبار شوند. سیلندرهای این ماده نباید در مجاورت آسانسور راه روها انبار شود. توصیه می شود مخازن بزرگ آمونیاک در هوای آزاد و زیر سایه بان نگهداری شوند.

تماس تنفسی : از ماسک های شیمیایی کارتریج دار با کارتریج مخصوص محافظت در برابر آمونیاک، ماسک تمام صورت استفاده شود.

تماس پوستی : از دستکش، لباس و کفش مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده شود.

تماس چشمی : از محافظ چشم (عینک های لبه دار) ایمنی مخصوص مواد شیمیایی استفاده شود در بعضی مواقع حفاظت صورت الزامی است.